Category: IVF

Синдром на оваријална хиперстимулација – OHSS

Овој синдром се развива како резултат на егзогена терапија со гонадотропини и се јавува во 1-5 % од жените третирани на овој начин. Најголемиот ризик фактор за развој на синдром на оваријална хиперстимулација е PCO синдромот.

Симптомите на OHSS се:

  • Болки во долен дел на абдомен
  • Гадење/повраќање
  • Зголемување на телесната тежина

Изразеноста на симптомите варира, може да бидат лесно или тешко изразени.

Кај тешките форми на OHSS има појава на :

  • Силна абдоминална болка
  • Дистендиран абдомен
  • Асцит( слободна течност во абдоменот)
  • Диспнеја ( отежнето дишење)
  • Олигурија ( намалено лачење на урина)
  • Тромбоемболизам

Дијагнозата се базира врз основа на горенаведените симптоми и на ултразвучниот наод- силно зголемени јајници, со мноштво фоликуларни цисти, слободна течност во абдомен.

Третманот во зависност од изразеноста на симптомите може да биде амбулантски или хоспитален.

Прегледи и анализи потребни за вклучување на осигураното лице (парот) во постапката за БПО преку ФЗО

  1. Медицинска документација дека се извршени една или повеќе од следните методи: ХСГ и/или лапараскопија и хистероскопија, и/или лапаротомија; ехографско испитување не е доказна метода освен 4D ултразвук на кавум утери во случај на:
    • Утврден машки фактор на неплодност, со број на подвижни сперматозоиди и по припрема помал од милион.
    • Тешко нарушување на машкиот фактор, со помалку од 4% сперматозоиди со нормална морфологија
  2. Документи за направени две или повеќе анализи на спермата со најмаку еден месец разлика меѓу нив во повеќе од една здравствена установа, која има дозвола од Министерството за здравство за вршење на таа дејност, а последната анализа да не е извршена пред повеќе од една година пред поднесувањето на барањето
  3. Податоци за неплодност за период од најмалку три години, лекувана со конвенционални методи, со реализирани најмалку четири циклуси на интраутерина инсеминација (IUI);
  4. Резултати од извршена анализа на хормонален статус: FSH, LH, PRL, E2, TSH – трет ден од циклус, (не постари од шест месеци);
  5. PAP skrining (не постар од една година доколку бил уреден);
  6. Микробиолошки брисеви од вагина и цервикс вклучувајќи и Chlamidia trachomatis (не постари од шест месеци);
  7. Маркери за Hepatit B i C, HIV за двајцата брачни партнери (не постари од шест месеци);
  8. Крвна слика, гликемија, седиментација (не постари од шест месеци);
  9. Друга медицинска документација во зависност од здравствената состојба на брачниот пар (извршени дијагностички или оперативни интервенции во врска со стерилитет, извршени инсеминации, извршени ин витро фертилизации, останати заболувања, терапија и мислење од специјалисти, останато).

Лекарства што се користат во АРТ (Асистирани Репродуктивни Техники)

Кломифен цитрат

Тој е структурно сличен со естрогените. Се врзува за рецепторите за естрогени во хипоталамусот (дел од мозокот што учествува во регулацијата на менструалниот циклус) и на тој начин продолжува лачењето на ГнРХ од хипоталамусот кој од своја страна ја стимулира хипофизата да лачи ФСХ и ЛХ. Овие два хормона учествуваат во стимулација на растот и созревањето на фоликулите во јајниците.
Кломифен цитратот се прима орално (преку уста) во форма на таблети од 50 мг. Со терапија се почнува од 3-7 ден од циклусот. Дозата е индивидуална, при тоа се земаат во предвид индексот на телесна тежина, одговорот на јајниците.
Ефектот од стимулацијата се проследува ултразвучно- се прави фоликулометрија т.е. се следи бројот и големината на растечките фоликули.

Гонадотропини

Тоа се хормони што нормално се лачаат од предниот дел на хипофизата и тука спаѓаат ФСХ (фоликулостимулирачки хормон) и ЛХ (лутеинизирачки хормон).

Во процесот на АРТ овие хормони се применуваат во форма на инјекции што се аплицираат подкожно.

Индукцијата на овулација обично започнува со ниски дози (50-75 ИУ/ ден) и постепено дозата може да се зголемува ако нема добар одговор од страна на јајниците. При секоја стимулација задолжително се следи ултразвучно бројот и големната на фоликулите бидејќи постои ризик од оваријална хиперстимулација.

ГнРХ аналози

Лекови кои се користат за десензибилизација на хипофизата,односно служат за превенција на предвремен скок на ЛХ во процесот на контролирана оваријална хиперстимулација (КОХ)

Тука спаѓаат:

ГнРХ агонисти

Леупролид ацетат – ова лекарство се сврзува со рецепторите за ГнРХ и води до ослободување на супстанци што стимулираат секреција на ФСХ и ЛХ. Континуирана администрација на ова лекарство првично води до зголемена секреција на горенаведените хормони, а потоа до десензибилизација на хипофизата и пад во продукцијата на ФСХ и ЛХ, и на тој начин се спречува скокот на ЛХ во фазата на стимулација. Ваквите лекарства се користат во т.н. долги протоколи на стимулација.

ГнРХ антагонисти

За разлика од ГнРХ агонистите за чие што делување е потребно 2-3 недели, ГнРХ антагонистите делуваат веднаш, во рок од неколку часа вршат десензибилизација на хипофизата,со последователно намалуване на ФСХ , ЛХ и естрадиол.Се користат во т.н. кратки протоколи на стимулација.

ХЦГ- (Хуман Цхориониц Гонадотропин)

Тоа е полипептиден хормон што се синтетизира во постелката ( плацентата). Се состои од една алфа и една бета субединица. Алфа субединицата е идентична со алфа субединицата на ЛХ, ФСХ и ТСХ. Ова лекарство служи за подготовка на фоликулите за пункција. По прием на инјекцијата со ХЦГ овулација настанува на 40-от час. Тоа е клучен момент бидејќи пунктирањето на јајце клетките треба да се изврши пред да настане овулација т.е. на 34- 36-от час по апликација на лекарството.

Прогестерон

Тоа е хормон што се проиведува од јајниците, жолтото тело по овулација и од постелката. Важен е за подготовка на слузницатаицата на матката за имплантација на оплодената јајце клетка. Прогестеронските препарати се во форма на вагиналети или инјекции со депо (продолжен) ефект. Терапијата со Прогестерон започнува од денот на ЕТ (ембрио трансвер) или инсеминација па се до 10-12 гестациска недела кога постелката е веќе развиена и може сама да го произведува.

Испитување на семен материјал – спермограм

Сведоци сме дека современиот начин на живот (загадениот воздух, стресот,храната која ја јадеме,алкохолот…) доведува до многу болести и пореметувања во нашиот организам.

Доказ дека сите тие фактори влијаат и на квалитетот на семениот материјал е фактот што машкиот стерилитет споредено со некогаш, сега сè повеќе процентуално расте и скоро се изедначи со женскиот фактор на стерилитет.

Инсеминација

Инсеминација е процедура при која спермата се обработува, концентрира и со помош на тенок катетар се вбризгува директно во матката на жената. Така сперматозоидите во оптимална концентрација достигаат до тубите (јајцеводите) каде што се врши оплодување на зрелата јајце клетка.

Инсеминација се препорачува кај партнери со нејасен инфертилитет, кои правеле обиди за забременување барем една година. За да се примени ова метода е потребно спермалните показатели кај мажот да се во граници на норма или малку под норма. Неопходен услов за успешна инсеминација е проодни туби (јајцеводи), затоа потребно е претходно испитување кое се нарекува хистеросалпингографија (ХСГ).

Може да се користи сперма од партнерот или донорска сперма.

КАКО СЕ ОДВИВА ПРОЦЕСОТ НА ИНСЕМИНАЦИЈА

Инсеминацијата може да биде направена без стимулација (природен циклус) во случаите кога нема ниту машки, ниту женски фактор за инфертилитет и кога кај жената е докажано присуство на овулација. Тоа значи дека пред процедурата се следи нивото на лутеинизирачки хормоне (ЛХ) и се прават ултразвучни прегледи за да се определи кога ќе се изврши инсеминацијата, без да се прилагаат медикаменти. Доколку кај жената е докажано отсуство на овулација тогаш се применува стимулирање на истата со лекарства. Целта на стимулацијата е повеќе јајце клетки да достигнат зрелост. Тоа се постигнува со помош на лекови како Кломифен Цитрат во форма на таблетки или гонадотропини како инјекции, за да се стимулираат јајниците и да се постигне овулација.

Кога пациентката е под терапија за стимулација на овулација непрекинато се следи бројот и димензиите на фоликулите ултразвучно, а кога два или три фоликули ја достигнат оптималната големина, може да се приложи инјекција со ХЦГ за да се индуцира (предизвика) овулација. Околу времето на очекуваната овулација спермата се обработува во лабораторијата и така подготвена со помош на тенок катетар се вбризгува во шуплината на матката.

Процедурата е безболна и се споредува со чувството при земање на брис за ПАП. По извршената инсеминација жената останува на гинеколошкиот стол околу 15 минути.

Уринарен тест за бременост може да направите на 15-от ден од процедурата. Крвен тест за бременост може да направите 11-14 ден од процедурата. Пред самата процедура Вие и Вашиот партнер треба да имате направено испитувања за ХИВ, Хепатит Б, Хепатит Ц, микробиолошко испитување на ејакулатот.

УСПЕШНОСТ, ПРЕДНОСТИ И РИЗИЦИ

Успешноста на инсеминацијата е ниска ако:

  • Возраста на жената е над 40 г.
  • Жени со умерена до тешка ендометриоза
  • Спермата е со лоши показатели
  • Јајце клетките се малку на број или со лош квалитет
  • Кај жени со било каква степен на тубарно оштетување

Предност на инсеминацијата е што нема пункција на фоликули (по-инвазивна процедура) и нема потреба од анестезија.

Ризици се појава на инфекција во лигавицата на матката, спазми, како и екстраутерина бременост (бременост надвор од матката)

Ин витро оплодување

  1. Подготовка за ИВФ
  2. Стимулација на јаниците
  3. Колектирање на јајце клетки
  4. Добивање на сперматозоиди
  5. Лабораториско оплодување и растеж на ембрионите
  6. Лутеална поддршка
  7. Ембриотрансвер
  8. Тест за бременост

Read more

Женски инфертилитет

Околу 15% од брачните парови имаат потешкотии во создавање на потомство. Женската неплодност (инфертилитет)опфаќа околу 45% од неплодноста кај брачните двојки, 45 % се должат на машки фактори, а 10 % на непознати причини.
Најчестите причини за женски инфертилитет се:

  1. Оваријални фактори:

Нарушувања во нормалната овулација ановулација (отсуство на овулација)или олигоовулација (ретка овулација)како резултат на ПЦО синдром, предвремена овариална инсуфициенција, ендокрини нарушувања- високи нива на пролактин или на тироидни хормони.

  1. Ендометриоза:

    Заболување при кое клетките што ја градат лигавицата на матката се вгнездуваат надвор од неа (јајник, абдоминална шуплина, лузни од претходни операции, грло на матка, вагина). Симптомите се хронична болка во долен дел на абдомен и инфертилитет. Дијагнозата се потврдува лапароскопски и хистопатолошки.

  2. Утерини фактори:

    Структурни аномалии на матката се честа причина за потешкотии при забременување, како и за абортуси во рана бременост.
    Тука спаѓаат миоми на матката, кои зависно од големината можат да ја деформираат самата шуплина и на тој начин да пречат на вгнездувањето на оплодената јајце клетка.
    Анатомски аномалии на матката- како еднорога, дворога матка, присуство на септум во шуплината на матката се исто така честа причина за женски инфертилитет или за загуба на бременоста во ран период.

  3. Тубарни фактори:

    Непроодност на јајцеводите како резултат на претходна инфекција(аднексити, салпингити, хидросалпинкс), оперативни зафати, ендометриоза. Тоа води до неможност сперматозоидите да достигнат до јајцеводите и да ја оплодат зрелата јајце клетка. Соодветна реконструктивна микрохирургија може да ги подобри шансите за спонтано забременување, но во случаите кога тоа не е возможно ИВФ е најадекватното решение.

  4. Фактори поврзани со возраста на жената:

    Со зголемување на возраста на жената опаѓа и нејзината репродуктивна способност.

  5. Необјаснив инфертилитет (идиопатски):

    Кога со современите методи на медицината не може да се дијагностицира причина за истиот.

Евалуација на Инфертилни (неплодни) партнери

  1. Овулација:
    • докажување на присуство или отсуство на овулација со помош на тест ленти што се потопуваат во урина, го мерат пикот(максимумот) на концентрацијата на ЛХ хормонот, мерење на базална температура. Chlomiphene citrate challenge тест би ни дал информација за оваријалната резерва, за способноста на јаниците да реагираат на хормонски стимули.
  2. Ултразвучна евалуација на генитални органи:
    • Во 2Д, 3Д или 4Д проекција се прикажуваат матката, тубите, јајниците, се исклучуваат/потврдуваат промени на истите ( миоми, хидросалпингс, ендометријални полипи, цисти и тумори на јајниците).
  3. Хормонски статус:анализа на ТСХ, ФСХ, ЛХ, Естрадиол, Тестостерон, Пролацтин, АМХ. 
  4. Испитувања за ХИВ , Хепатитис Б/Ц , Сипхилис, Гоннорхеа, Цхламидиа 
  5. Хистеросалпингографија (ХСГ):
    • процедура при која преку грлото на матката се внесува контрастна течност во шуплината на матката и со помош на рентген се прави снимка. Притоа се бараат дефекти во исполнувањето на матката и проодноста на тубите.
  6. Дијагностичка хистероскопија:
    • со помош на хистероскоп, во краткотрајна интравенска анестезија се влегува во матката , при што се визуализира целата шуплина, отворите на тубите и доколку има промени како септум, субмукозен миом, полип, истите можат да бидат отстранети. Оваа процедура се врши веднаш по менструација т.е. меѓу 5 и 12 ден од циклусот.
  7. Дијагностичка лапароскопија:
    • микро инвазивна метода, при која преку три мали отвора на абдоменот се влегува во мала карлица и со помош на камера се гледа анатомијата на матката, јајниците, тубите, се врши отстранување на цисти, миоми, сраснувања од претходни операции. Во текот на интервенцијата се прави и хромопертубација што значи внесување на метиленско плаво во тубите и се гледа нивната проодност( истото може да има и терапевтски ефект доколку запушувањето е мало).
  8. Анализа на семениот материјал:
    • за да се исклучи или потврди машки фактор на неплодност.